22 czerwca 2018 12:45
Odrzucenie spadku przez dziecko
Kwestia odrzucenia spadku przez małoletniego od lat stwarza wiele problemów, gdyż rodzice bardzo często zapominają o tym, że ich dzieci również mogą dziedziczyć długi spadkowe. Kwestii złożenia takiego oświadczenia nie można bagatelizować, gdyż zaniechanie przez rodziców podjęcia stosownych czynności może doprowadzić do tego, że dziecko wystartuje w dorosłe życie z dużymi długami odziedziczonymi po krewnych.
Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku zostało uregulowane w art. 1012 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym spadkobierca może bądź przyjąć spadek, bądź też spadek odrzucić. Należy jednakże wskazać, że małoletni nie mogą samodzielnie złożyć takiego oświadczenia. W przypadku, w którym spadkodawca pozostawił po sobie długi, to przedstawiciele ustawowi małoletniego (najczęściej jego rodzice) powinni złożyć w jego imieniu takie oświadczenie.
Przed złożeniem takiego oświadczenia, przedstawiciele ustawowi powinni zwrócić się do sądu opiekuńczego, o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu dziecka. Wniosek taki należy złożyć do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka (wniosek nie podlega opłacie). Po złożeniu wniosku przedstawiciele ustawowi będą musieli stawić się na wezwanie sądu i wyjaśnić, dlaczego chcą odrzucić spadek w mieniu dziecka. Najczęściej rodzic będzie musiał wskazać, w jaki sposób dowiedział się o długach spadkodawcy. W zależności od ilości spraw w sądzie, na taką rozprawę niestety trzeba będzie poczekać kilka tygodni, a w skrajnych przypadkach nawet miesięcy.
W razie udzielenia zgody na odrzucenie spadku, powinniśmy niezwłocznie złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Takie oświadczenie możemy złożyć przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania dziecka. Oświadczenie może być również złożone w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku. Za złożenie takiego oświadczenia u notariusza należy zapłacić kwotę 50 zł, stawkę 23% VAT oraz ponieść koszty wypisów aktu notarialnego. Należy jednak pamiętać, że złożenie oświadczenia przed notariuszem oszczędzi nam czekania na wyznaczenie rozprawy przez sąd. Jeżeli jednak wybraliśmy złożenie takiego oświadczenia w sądzie, musimy uzbroić się w cierpliwość i czekać na wyznaczenie terminu. Na rozprawie ponownie będziemy musieli wyjaśnić z jakiego powodu chcemy odrzucić spadek w imieniu dziecka. Złożenie takiego oświadczenia przed sądem podlega opłacie w wysokości 50 zł, którą należy uiścić na konto sądu wskazane na stronie internetowej lub w kasie sądu. Do wniosku należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty, odpis aktu urodzenia małoletniego, przedstawiciela ustawowego oraz odpis aktu zgonu spadkodawcy.
Składając oświadczenie w imieniu dziecka musimy pamiętać, że mamy na to tylko sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedzieliśmy się, że małoletni jest spadkobiercą. Najczęściej będzie to dzień, w którym to my odrzuciliśmy spadek. Kwestia złożenia oświadczenia w terminie sześciu miesięcy, w przypadku małoletnich budzi szereg wątpliwości, gdyż rodzice mylnie przyjmują, że termin ten zaczyna biec dopiero w chwili uzyskania zgody sądu opiekuńczego. Niestety sądy w tej kwestii orzekały bardzo niejednolicie i często dochodziło do absurdalnych sytuacji, w których o rozstrzygnięciu decydowała interpretacja konkretnego sędziego. Ostatecznie Sąd Najwyższy, w postanowieniu z dnia 28 września 2016 r., III CSK 329/15(Biul. SN 2016, nr 11, s. 10) stwierdził, że w chwili złożenia wniosku do sądu opiekuńczego, termin do złożenia oświadczenia woli o odrzuceniu spadku ulega zawieszeniu. Po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego przedstawiciel ustawowy małoletniego, powinien jednak złożyć to oświadczenie bezzwłocznie, chyba że wskazany termin, uwzględniając czas trwania postępowania opiekuńczego, jeszcze nie upłynął. W przypadku złożenia oświadczenia po upływie dłuższego czasu, sąd spadku może uznać złożenie takiego oświadczenia za bezskuteczne.
Niestety wielokrotnie dochodzi do sytuacji, w których dzieci z uwagi na brak działania po stronie rodziców dziedziczą długi swoich krewnych. Czasami są to długi osób, z którymi nigdy nie miały żadnego kontaktu. Rodzice powinni zatem zadbać o przyszłość swoich dzieci i jeżeli mają wiedzę na temat długów spadkowych, podjąć odpowiednie działania, póki nie jest za późno.
Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku zostało uregulowane w art. 1012 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym spadkobierca może bądź przyjąć spadek, bądź też spadek odrzucić.